مهریه

مهریه در اسلام به عنوان یک حق مالی برای زن است که به واسطه ی عقد نکاح بر گردن مرد واجب می شود آن را بپردازد. مهریه نوعی حق شخصی و عند المطالبه است که در راس دیون مرد قرار دارد. مهر زمانی تمام و کمال به زوجه تعلق می گیرد که رابطه زناشویی (مقاربت) شکل گرفته باشد، در غیر این صورت زوجه تنها مالک نصف مهر است. در این زمان در صورت اجرا گذاشتن مهریه تنها نصف آن را می تواند بگیرد.

 بدترین تصوری که می توانید داشته باشید این است که بگویید “مهریه را کی داده و کی گرفته”، تقریبا همه ی افراد در هنگام خواستگار و عقد چنین تصوراتی دارند و مهر هر چقدر که تعیین شود می پذیرند چرا که فکر می کنند آنان با دیگران فرق دارند و اتفاقات بد مخصوص همسایه است. اما بعد از شروع زندگی و شروع اختلافات تازه می فهمند که چه اشتباهی را مرتکب شده اند و باید به اندازه وسعشان میزان مهر را قبول می کردند.

همیشه و در همه جا افراد سود جو پیدا می شود. قضیه مهر نیز از این موضوع مستثنی نیست. هستند زنانی که تنها به خاطر مهر ازدواج می کنند و حتی افراد را گول می زنند برای ازدواج. در هنگام ازدواج جوانان به خاطر ذوق و اشتیاقشان نمی توانند همه خصوصیات را ببینند لذا از خانواده ها تقاضا داریم چه در مورد پسر و چه در مورد دختر تحقیقات ابتدایی حتما داشته باشند.

ازدواج به خاطر مهر

انواع مهریه

اغلب افراد چه خانوم ها و چه آقایان نمی دانند که انواع مهریه کدام اند و تنها یک قسم آن را می شناسند. در این قسمت به تشریح هر سه قسم خواهیم پرداخت.

• مهرالمسمی: مهریه که در زمان عقد با توافق طرفین تعیین می گردد را مهرالمسمی گویند.
• مهرالمثل: اگر در زمان عقد نکاح، مهرالمسمی تعیین نشده باشد و بعد ها زوجین با توافق هم یا با توافق دادگاه تعیین کنند به آن مهرالمثل گویند.
• مهرالمتعه: مهری که مرد به زن براساس وضعیت فقر وغنای خود می دهد.

شرایط مهریه

هر مالی را نمیتوان به عنوان مهریه قرار داد. مهر باید شرایط خاصی را دارا باشد تا قانون گذار آن را به عنوان مهر قبول کند. در غیر اینصورت زن نمی تواند اقدام به گرفتن مهر کند.

• مالیت داشتن: مهر باید مال باشد یعنی قابل بذل ومنع باشد به عنوانم مثال مرد نمی تواند بگوید تمام هوای شهرهای ایران را مهر قرار می دهم.
• معلوم و مضبوط بودن: از جهت زیادت و نقصان، مشخص باشد یعنی مقدار آن روشن و قابل اندازه گیری باشد.
• معین باشد: کاملا واضح است که یعنی باید مشخص باشد که چه چیزی است، به عنوان مثال نمی شود گفت که فلان جواهر که در عمق فلان اقیانوس است را مهریه قرار می دهم.

شرایط مهریه

چیزهایی که می توانن به عنوان مهریه قرار بگیرند عبارت اند از:

• عین باشد همچون خانه و…
• دین باشد مثل چک، سفته و…
• منفعت باشد مانند منفعت باغ یا کرخانه و یا…
• انجام کار باشد مثل ساختمان، خانه و…
• آموزش باشد همچون آموزش زبان، نقاشی و …
• حقوق مالی باشد مثل سرقفلی یا حق تالیف کتاب و…
• مالکیت مهریه

دو نوع مالکیت مهریه وجود دارد: مالکیت مستقر و مالکیت متزلزل که برای فهم بهتر همراه با مثال شرح می دهیم:

در ابتدای شروع زندگی (هنگام عقد و قبل از مقاربت) زن تنها مالک 50 درصد از مهریه می باشد یعنی نسبت به 50 درصد مهر مالکیت مستقر دارد و نسبت به 50 درصد دیگر مالکیت متزلزل دارد. مثلا اگر مهر زن 100 سکه است، در ابتدا زن تنها مالک 50 سکه می باشد(مالکیت مستقر) و نسبت به 50 سکه دیگر مالکیت متزلزل دارد (یعنی هنوز زن مالک آن نیس و مرد مجبور به پرداخت آن نمی باشد) که تنها می تواند بعد اولین زفاف  مالک 50 سکه دوم شود که یعنی مایکیت متزلزل تبدیل به مالکیت مستقر میشود.

مهریه بعد از فوت

فوت زوج در حق و حقوق زوجه تاثیری ندارد و مهر از مالی که به جا گذاشته کسر می شود. چنانچه زوجه بمیرد باز هم مهر پابرجاست و باید بین وراث تقسیم گردد. اگر زن دارای فرزند و نوه داشته باشد سهم مرد از ارث یک دوم و اگر زن صاحب فرزند و نوه نباشد سهم مرد یک چهارم می شود. مو ضوعی که جالب است بدانید این موضوع است که اگر زن جز مرد وارث دیگری نداشته باشد تمام اموال به شوهر می رسد اما اگر مرد فوت کند وبجز زن وارث دیگری نداشته باشد تنها یک چهارم اموال به جا مانده به زن می رسد و مابقی به حکومت تحویل داده می شود.

محاسبه مهریه به نرخ روز

 در ایران در سال های نه چندان دور پول را به جای سکه مهر قرار می دادند و هم اکنون نیز در برخی نقاط کشور این چنین مرسوم است. مشکل قرار دادن پول به جای مهر این است که ارزش آن در سال های بعد از نظر اقتصادی به دلیل تورم کمتر از سالی می شود که آن را ثبت کرده اند یعنی کمتر از زمان عقد. لذا قانون گذاران برای حل این مشکل قوانینی تصویب کرده اند که به موجب آن در هنگام پرداخت مهر باید آن طبق نرخ اقتصادی روز محاسبه گردد. به همین دلیل از سوی بانک مرکزی فرمولی برای محاسبه ی آن منتشر شده است که بدین شرح است، متوسط شاخص بها در سال قبل از سال پرداخت مهریه، تقسیم بر متوسط شاخص بها در سال وقوع شده؛ بدین ترتیب نتیجه ی حاصل، ضرب در مهریه نوشته شده در عقدنامه می شود. شاخص بها و لیست قیمت ها نیز هر ساله توسط بانک مرکزی عنوان می شود.

فرمول محاسبه مهریه به نرخ روز

سوالاتی که در مورد مهریه مطرح می شود:

• در صورت در خواست طلاق از طرف زن، آیا این درخواست برای دریافت مهریه نیز کافی می باشد؟

خیر، اگر طلاق از طرف زن باشد و زن بخواهد به جز طلاق، مهر را نیز مطالبه کند، باید دادخواستی جداگانه تقدیم دادگاه کند که تحت عنوان دادخواست مطالبه مهر از طرف زوجه می باشد. اما اگر طلاق از طرف مرد باشد، کلیه حقوق شرعی، قانونی وعرفی زن لحاظ می شود، همچون مهریه، نفقه ایام عده، جهیزیه، حضانت فرزندان و اجرت المثل.

• آیا اصرار و ابران بر مهر زیاد، می تواند بیمه زندگی باشد؟

مهر میزان مشخصی ندارد اما باید با توانایی مالی مرد رابطه مستقیم داشته باشد. در اسلام، مهر پشتوانه مالی است که در عین حال باید دارایی مرد و عرف در نظر گرفته شود.